مناطق حفاظت شده استان بوشهر

مناطق حفاظت شده استان بوشهر

در استان بوشهر هم اکنون هشت منطقه تحت مدیریت (پارک ملی دریایی نای بند، پارک ملی دیر – نخیلو، منطقه حفاظت شده مند، منطقه حفاظت شده حله، پناهگاه حیات‌وحش خارک، اثر طبیعی ملی کوه نمک، اثر طبیعی ملی خارکو و منطقه حفاظت شده کوه بیرمی) با مساحت 181387 هکتار و همچنین سه منطقه شکار ممنوع کوه مند و کوه تنگ باهوش – شاهزاده ابراهیم و کوه سیاه با وسعت 176266 هکتار وجود دارد که مشخصات و وضعیت کنونی زیست‌محیطی هر یک در ذیل آورده می‌شود:

پارک ملی دریایی نای بند

نام منطقه: پارک ملی دریایی نای بند
وسعت: 46687 هکتار
تاریخ مصوبه: مصوبه شماره 295 مورخ 27/11/86
موقعیت مکانی: منتهی‌الیه ساحل شرقی استان بوشهر
پوشش گیاهی: حرا، کنار، کهور ایرانی، انجیر معابد، انار شیطان، استبرق، صبر زرد و انواع گیاهان شورپسند
حیات‌وحش: پستانداران مانند جبیر، گرگ، شغال، کفتار، گربه وحشی، و پستانداران دریایی نظیر دلفین
پرندگان: هوبره، کبک، تیهو، انواع بازهای شکاری و انواع پرندگان آبزی و کنار آبزی نظیر انواع کاکایی، سلیم کوچک، پلیکان، فلامینگو و…
خزندگان: لاک‌پشت دریایی منقار عقابی و لاک‌پشت دریایی سبز
سایر ویژگی‌های طبیعی: چشم‌اندازهای بدیع و کم‌نظیر، تنوع ساحلی، جنگ‌های حرا، خورها، مجتمع‌های مرجانی، چمنزارهای علف دریایی، وجود انبوه گونه‌هایی نادر گیاهی و جانوری و تنوع عظیم زیستگاه‌های منطقه‌ای منحصربه‌فرد و بسیار حساس و بی‌همتا

پارک ملی دیر نخیلو

نام منطقه: پارک ملی دیر نخیلو
وسعت منطقه: 20434 هکتار
تاریخ مصوبه: مصوبه شماره 296 مورخ 12/11/86
موقعیت مکانی منطقه: در شرق استان بوشهر از توابع بخش بردخون و در شمال شهرستان دیر واقع شده است.
ویژگی و سیمای عمومی منطقه (شامل وضعیت توپوگرافی، چشم‌انداز، پوشش گیاهی و گونه‌های شاخص گیاهی، وضعیت عمومی حیات‌وحش و گونه‌های شاخص و کریدورها): منطقه جلگه‌ای و کویری بوده که در شهرستان دیر و بخش بردخون واقع گردیده است. حداکثر ارتفاع از سطح دریا به کمتر از ده متر می‌رسد که به‌صورت یک فلات در حاشیه خلیج‌فارس واقع شده است.
جزایر نخیلو و ام الگرم از زیستگاه‌های عمده و مهم منطقه خلیج‌فارس در جهت زادآوری پرستوهای دریایی که همه ساله در فصل تابستان پذیرایی جمعیت قابل‌توجهی از انواع پرستوهای دریایی کاکلی کوچک کاکلی بزرگ و پشت تیره، سلیم‌خرچنگ‌خوار، اگرت ساحلی و سلیم کوچک است.
جزیره ام الگرم زیستگاه بزرگ‌ترین کلونی جوجه‌آوری سلیم‌خرچنگ‌خوار در سطح خاورمیانه است.
جاذبه‌های اکوتوریستی: وجود جنگل‌های مانگرو، سواحل شنی و ماسه‌ای، وجود جزایر نخیلو و ام الگرم
وضعیت عمومی اقتصادی اجتماعی: حاشیه‌نشینان این منطقه اغلب شغل صیادی، ‌دامداری و کشاورزی دارند.

اثر طبیعی ملی کوه نمک

نام منطقه: اثر طبیعی ملی کوه نمک
وسعت منطقه: 3666 هکتار
تاریخ مصوبه: مصوبه شماره 300 مورخ 12/11/86
موقعیت مکانی منطقه: در حدفاصل شهرستان‌های دیر و دشتی واقع گردیده است.
ویژگی و سیمای عمومی منطقه (شامل وضعیت توپوگرافی، چشم‌انداز، پوشش گیاهی و گونه‌های شاخص گیاهی، وضعیت عمومی حیات‌وحش و گونه‌های شاخص و کریدورها): گنبد نمکی یکی از پدیده‌های زمین‌شناسی است که دارای چشم‌اندازها و مناظر زیبای طبیعی است این گنبد نمکی در نزدیکی روستای جاشک به‌صورت یک طاقدیس بر روی سلسله جبال رشته زاگرس در استان بوشهر واقع شده است.
پوشش گیاهی: به علت وجود آب‌وهوای خاص و باران کم و ناکافی و نهایتاً نوع خاک نامرغوب، منطقه از نظر پوشش گیاهی غنی نمی‌باشد و به‌طورکلی شامل گیاهان درختی و درختچه‌ای نظیر کنار، بنه، کلخونگ، کهور، بادام‌کوهی و گز و گونه‌های بوته‌ای گرامینه و درمنه، خارشتر، گون، افدرا و گیاهان شورپسند می‌شود.
حیات‌وحش: از نظر حیات‌وحش جانوری منطقه در حد متوسط است. در گذشته شامل کل و بز، قوچ و میش و آهو بوده که امروزه تنها کل و بز، روباه، شغال وکفتار و پرندگانی نظیر باقرقره، کبک، تیهو، زنبورخورها، پرستوها، بادخورک، گنجشک ها و سهره ها می باشد، همچنین تنوع خزندگان در این کوه بالا است.
جاذبه های اکوتوریستی: به دلیل وجود غارها و آبشارها و رودخانه های بسیار زیبا و پوشیده از نمک باعث جذب بازدید کنندگان زیادی می شود.
وضعیت عمومی اقتصادی اجتماعی: حاشیه نشینان این منطقه اکثرا مشغول کشاورزی و دامداری می باشند.

اثر طبیعی ملی خارکو

نام منطقه: اثر طبیعی ملی خارکو
وسعت منطقه: 1843 هکتار
تاریخ مصوبه: مصوبه شماره 299 مورخ 12/11/86
موقعیت مکانی منطقه: جزیره خارگو با مختصات 29 درجه و 18 دقیقه و 50 درجه و 20 دقیقه در شمال جزیره خارگ است. این اثر با وسعت 5/3 کیلومتر مربع در فاصله 2 مایلی (حدود 7/3 کیلومتری) خارگ واقع شده است.
ویژگی و سیمای عمومی منطقه (شامل وضعیت توپوگرافی، چشم‌انداز، پوشش گیاهی و گونه های شاخص گیاهی، وضعیت عمومی حیات وحش و گونه های شاخص و کریدورها): سطح این جزیره فاقد هرگونه پستی و بلندی است و به صورت پشته ای بسیار کم ارتفاع از دنباله های طاقدیس های زاگرس جنوبی ایران است. هیچگونه کوه یا تپه و ناهمواری در آن وجود ندارد. بلندترین نقطه آن با 8 متر ارتفاع در مرکز جزیره و با شیب ملایم به اطراف قرار دارد.
پوشش گیاهی: گلایول، سفید سریش، تمشکین عشق آبادی، خیارک، گرامورز، ناز بیابانی، آهوماش شور دوست، مشگک، انجیر معابد، سیلن عربی، مریم گلی مصری، تیپ پوششی نریشت، تیپ پوششی گل آفتابی درختچه ای.
حیات وحش: انواع پرندگان مهاجر، ‌دلفین ها، لاک‌پشت های دریایی.
جاذبه های اکوتوریستی: به دلیل وجود سواحل شنی و ماسه ای و آبسنگ های مرجانی منطقه خوبی برای جذب توریست می باشد.
وضعیت عمومی اقتصادی اجتماعی: این جزیره فاقد مناطق مسکونی می باشد.

پناهگاه حیات وحش خارک

نام منطقه: پناهگاه حیات وحش خارک
وسعت: 2082 هکتار
تاریخ مصوبه: مصوبه شنماره 63 مورخ 21/5/54
موقعیت مکانی: 54 کیلومتری شمال غربی بوشهر در آبهای ساحلی.
پوشش گیاهی: کنار، کهور، انجیر معابد، انجیر بنگال و انواع گیاهان علفی.
حیات وحش: آهو و انواع پرندگان دریایی آبزی و کنار آبزی.
سایر ویژگیهای طبیعی: اجتماعات منحصر به فرد مرجان ها و زیستمندان دریایی.

منطقه حفاظت شده مند

نام منطقه: منطقه حفاظت شده مند
وسعت: 32985 هکتار
موقعیت مکانی: منطقه بردخون از توابع شهرستان دیر و 180 کیلومتری جنوب بندر بوشهر.
تاریخ و شماره مصوبه: مصوبه شماره 277مورخه 19/1/85
پوشش گیاهی: گیاهان شورپسند از خانواده کنوپویاسه و انواع گرامینه و درختان گز و اشک و کهور و همچنین اجتماعات کوچکی از درختان حرا.
حیات وحش: پستانداران نظیر آهو، گرگ، روباه، سیاه گوش، کفتار، گربه وحشی، گراز و تشی.
پرندگان بومی: اگرت ساحلی، حواصیل خاکستری، باکلان، انواع کاکائی، کوکر، دلیجه، قخری، چکاوک کاکلی و ماهی گیر ابلق.
پرندگان مهاجر: فلامینگو، کفچه نوک، درنا، هوبره، پرستوهای دریایی، کاکلی بزرگ، کاکلی کوچک، خزری و پرستوی دریایی کوچک و گونه‌سفید.

منطقه حفاظت شده حله

نام منطقه: منطقه حفاظت شده حله
وسعت: 44783 هکتار
شماره و تاریخ مصوبه: مصوبه شماره 74 مورخ 6/5/1355.
موقعیت مکانی: در ساحل دریا و به فاصله 10 کیلومتری شمال شرقی بندر بوشهر
پوشش گیاهی: گیاهان تالابی نطیر نخل مرداب، نی بزواش، پیازین و لوئی و گیاهان خشکی زی: گیاهان گز، کهور.
حیات‌وحش: پستانداران نظیر گرگ، شغال، روباه معمولی، خرگوش، گربه وحشی.
پرندگان: درنا، فلامینگو، اگرت، اردک مرمری، اردک سفید، غاز خاکستری، انواع سلیم و سایر پرندگان آبزی و کنار آبزی و انواع بازهای شکاری.

منطقه حفاظت شده کوه بیرمی

نام منطقه: منطقه حفاظت شده کوه بیرمی
وسعت: 22 هزار هکتار
شماره و تاریخ مصوبه: 1395
موقعیت مکانی: حدفاصل شهرستان تنگستان و شهرستان دشتی
ویژگی و سیمای عمومی منطقه: دارای تنوع فراوان گیاهی و جانوری، از بالاترین ارتفاعات استان، تنگه‌های متعدد و عمیق (هشت تنگه مهم به نام‌های تلخ آب بيد، بنيون، روان، گشي، يخ، مخدان، آشي و دونه دون) و چشمه‌سارهای فراوان است. این عوامل در ایجاد یک اقلیم منحصربه‌فرد در این منطقه مؤثر بوده و در اکثر ماه‌های سال حضور زیاد پرندگان بومی را در خود دارد.
پوشش گیاهی: گونه گل حسرت، شب بو، ترشک، هلپه، قیچ، آویشن، شیربادام، بنه، بادام‌کوهی، افرا و انجیر کوهی.
حیات‌وحش: کل و بز، قوچ و میش، پلنگ، گراز، گرگ، گربه جنگلی، شغال، روباه، تشی، کبک، تیهو، دارکوب سوری، کمر کولی، انواع کبوترسانان و گنجشک‌سانان، سبزقبا، زنبورخوار و انواع پرندگان شکاری از قبیل بالابان، بحری، شاهین، دلیجه و انواع عقاب و کرکس.

 شاهزاده ابراهیم – تنگ باهوش

نام منطقه: شاهزاده ابراهیم – تنگ باهوش
تاریخ تأسیس منطقه: این منطقه از تاریخ 15/12/89 به مدت 5 سال به عنوان منطقه شکار ممنوع اعلام گردید.
موقعیت مکانی:
شمال: خط لوله گاز و 3 کیلومتری شمال شرق روستای سمل شمالی به سمت شمال شرق و به‌صورت خط مفروض مستقیم از سمت جنوب روستای نینیزک (شاهزاده ابراهیم) تا شرق آن روستا
شرق: از شرق روستای نینیزک (شاهزاده ابراهیم) به‌طرف جنوب شرق و جنوب و در امتداد جاده آسفالته شاهزاده ابراهیم ـ کلمه و پس از گذشتن از روستاهای اوپای ارغون، سرمله و روستای قوچی تا شمال شهر کلمه.
جنوب: از شمال شهر کلمه پس از گذشتن از حاشیه مزارع و باغات کشاورزی به سمت جنوب تا تونل پیامبر اعظم به سمت غرب در امتداد جاده اهرم ـ شهر کلمه تا شرق شهر اهرم
غرب: از شهر اهرم در امتداد خط لوله گاز به سمت شمال و در حاشیه کوه تا خط لوله گاز و 3 کیلومتری شمال شرق روستای سمل شمالی.

وسعت منطقه: وسعت آن در حدود 45315 هکتار و دامنه تغییرات ارتفاعی بین 162 متر و 1220 نسبت به سطح دریا می باشد.
ویژگی و سیمای عمومی منطقه (شامل وضعیت توپوگرافی، چشم‌انداز، پوشش گیاهی و گونه‌های شاخص گیاهی، وضعیت عمومی حیات‌وحش و گونه‌های شاخص و کریدورها): منطقه مذکور از لحاظ توپوگرافی مجموعه‌ای از دشت‌های وسیع و پراکنده، تپه‌ماهور، دره‌های پیچ‌درپیچ و طولانی، گذرگاه‌ها و تنگه‌های صعب‌العبور و قله‌های مرتفع است. قسمت اعظم منطقه کوهستانی و دارای رشته‌کوه‌های ممتد و به‌هم‌پیوسته است که مناطقی مسطح و دشتی را در خود جای‌داده است.
گونه‌های درختی منطقه که باقیمانده جامعه درختی است شامل: ‌ بنه، کلخونگ، بادام کوهی (بخورک) است که از جوامع درختی ایرانی و تورانی است. از گیاهان بوته‌ای و بوته‌ای چوبی موجود در منطقه که بعضاً به‌صورت موضعی دارای تراکم قابل‌توجهی نیز است از قیچ و نوعی گون می‌توان نام برد که جز فلور ناحیه ایران و توران نیز محسوب می‌شود.
جاذبه‌های اکوتوریستی: این منطقه به دلیل کوهستانی بودن و صعب‌العبور بودن آن و عدم راه‌های دسترسی و وجود قلل و دره‌های وسیع دارای مناطق دیدنی و بی‌نظیر برای طبیعت‌گردان و کوهنوردان است.
وضعیت عمومی اقتصادی اجتماعی: حاشیه‌نشینان این منطقه اکثرا مشغول کشاورزی و دامداری هستند.

منطقه شکار ممنوع کوه مند

نام منطقه: منطقه شکار ممنوع کوه مند
تاریخ تأسیس منطقه: از سال 1373 تا 1385 به مدت دو دوره 5 ساله به عنوان منطقه شکار ممنوع بوده است.
موقعیت عمومی منطقه: این منطقه در شهرستان دشتی و تنگستان از توابع استان بوشهر واقع شده است. نزدیک‌ترین شهر از شمال بندر دلوار و از شرق خورموج و از جنوب بردخون است.
وسعت منطقه:60951 هکتار
ویژگی و سیمای عمومی منطقه (شامل وضعیت توپوگرافی، چشم‌انداز، پوشش گیاهی و گونه‌های شاخص گیاهی، وضعیت عمومی حیات‌وحش و گونه‌های شاخص و کریدورها): این منطقه کوهستانی بوده و از نظر اقلیم گرم و مرطوب است و ضمن دارابودن چشم‌اندازهای وسیع و زیبای کوهستانی دره‌های پرپیچ‌وخم و طولانی و تنگه‌ها و شکارگاه‌های صعب‌العبور و دارای آبشخورهای متعدد است.
پوشش گیاهی منطقه: پوشش گیاهی منطقه از نوع درختان مرتعی و بوته‌زار و گیاهان علفی یک تا چند ساله بوده و پوشش غالب منطقه کنار در دشت‌ها و بنه و بادام‌کوهی در ارتفاعات است. از دیگرگونه‌های منطقه می‌توان گوند، ‌استبرق، ‌قیچ و انواع گیاهان داروی نظیر آویشن، ‌ درمنه، ‌بومادران و غیره را نام برد.
حیات‌وحش: شامل کل و بز و قوچ و میش، ‌گرگ، ‌کفتار، ‌روباه، ‌شغال، خرگوش و پرندگانی نظیر کبک و تیهو و انواع بازهای شکاری و انواع عقاب، ‌ جغد، ‌شاه بوف و غیره است.
جاذبه‌های اکوتوریستی: این منطقه به دلیل کوهستانی بودن و صعب‌العبور بودن آن و عدم راه‌های دسترسی و وجود قلل و دره‌های وسیع دارای مناطق دیدنی و بی‌نظیر برای طبیعت‌گردان و کوهنوردان است.
وضعیت عمومی اقتصادی اجتماعی: حاشیه‌نشینان این منطقه اغلب کشاورز و دامدار هستند.

منطقه شکار ممنوع کوه سیاه

نام منطقه: منطقه شکار ممنوع کوه سیاه
موقعیت عمومی منطقه: این منطقه در موقعیت شهرستان‌های دشتستان و دشتی از توابع استان بوشهر. نزدیک‌ترین شهر از شمال شهر بوشکان است.
وسعت و دامنه تغییرات: وسعت 50 هزار هکتار و دامنه تغییرات بین 480 متر تا 1640 متر نسبت به سطح دریا.
پوشش گیاهی: بادام‌کوهی، بنه، کلخونگ، انجیر کوهی، تنگس، کنار، قیچ، گون، آویشن و شگرشفا.
حیات‌وحش: کل و بز، قوچ و میش، پلنگ، کفتار، گرگ، روباه، شغال، سمور سنگی و…
پرندگان: کبک، تیهو، کمد کولی، دارکوب سوری، انواع پرندگان شکاری بالابان، شاهین، بحری، ساگپه، انواع عقاب‌ها، کرکس، زنبورخوار، لیکو و.. .
جاذبه‌های طبیعی کوه سیاه: تنوع حیات‌وحش در منطقه، بکربودن منطقه، چشمه‌های فراوان، تنگ‌های متعدد، پوشش گیاهی خوب، مناظر دست‌نخورده و طبیعی و…